ई-श्रम कार्ड

 

ई-श्रम कार्ड म्हणजे काय?

ई-श्रम कार्ड ही भारत सरकारची एक विशेष योजना आहे, जी असंघटित क्षेत्रातील कामगारांसाठी सुरू करण्यात आली आहे. असंघटित कामगार हे असे कामगार असतात, जे कोणत्याही निश्चित कंपनीत कार्यरत नसतात, जसे की शेतमजूर, बांधकाम कामगार, फेरीवाले, हमाल, वाहनचालक, घरगुती कामगार, रिक्षा आणि टॅक्सीचालक इत्यादी. सरकारने असंघटित कामगारांचा राष्ट्रीय डेटा तयार करण्यासाठी ई-श्रम पोर्टल सुरू केले असून, यात नोंदणी केल्यास मजुरांना अनेक सरकारी योजनांचा लाभ मिळतो.

ई-श्रम कार्डचे फायदे

• ई-श्रम कार्ड असलेल्या नागरिकांना खालील फायदे मिळतात:
• ₹2 लाखांचा अपघात विमा – प्रधानमंत्री सुरक्षा विमा योजनेअंतर्गत ₹2 लाख अपघात विमा आणि ₹1 लाख अपंगत्व विमा मिळतो.
• सरकारी योजनांचा थेट लाभ – पंतप्रधान आवास योजना, आयुष्मान भारत योजना, अटल पेन्शन योजना यांसारख्या योजनांचा लाभ मिळतो.
• बँक कर्ज सुलभतेने मिळते – ई-श्रम कार्ड धारकांना सरकारच्या सहाय्याने कमी व्याजदरात कर्ज मिळू शकते.
• सार्वजनिक वितरण प्रणालीचा लाभ – ई-श्रम कार्डधारकांना अन्नसुरक्षा योजनेंतर्गत रेशन आणि धान्य मिळू शकते.
• ESIC आणि EPFO सोयीसाठी सहज प्रवेश – भविष्यात EPFO आणि ESICशी जोडले जाण्याचा लाभ मिळू शकतो.
• पेन्शन योजना अंतर्गत समावेश – वयोमानानुसार पेन्शन योजनांमध्ये सहज नोंदणी करता येते.
• आरोग्य आणि विमा संरक्षण – आरोग्य विमा आणि सरकारी आरोग्यसेवा योजनांचा लाभ मिळतो.

ई-श्रम कार्डसाठी पात्रता

जर तुम्ही खालील पात्रतेत येत असाल, तर तुम्ही ई-श्रम कार्डसाठी अर्ज करू शकता:

✔ वय: 16 ते 59 वर्षे दरम्यान असावे.

✔ असंघटित कामगार असावा (शेतमजूर, फेरीवाले, रिक्षाचालक, हमाल, धोबी, हातगाडी चालक, घरगुती कामगार इ.)

✔ EPFO किंवा ESIC सदस्य नसावा.

✔ बँक खाते असावे (ज्यात आधार कार्ड लिंक केलेले असेल).

✔ भारतीय नागरिक असावा.

ई-श्रम कार्ड नोंदणी प्रक्रिया (Online Registration Process)

ई-श्रम कार्डसाठी नोंदणी करण्यासाठी खालील पद्धतीचा अवलंब करा:

1️⃣ अधिकृत वेबसाइटला भेट द्या:

सर्वप्रथम eshram.gov.in या अधिकृत संकेतस्थळावर जा.

2️⃣ आधार नंबर आणि OTP टाका:

“Self Registration” पर्याय निवडा आणि आधार क्रमांक व OTP टाका.

3️⃣ वैयक्तिक माहिती भरा:

नाव, जन्मतारीख, व्यवसाय, शिक्षण, उत्पन्न, पत्ता, मोबाईल क्रमांक भरावा.

4️⃣ बँक खाते तपशील द्या:

बँक खाते क्रमांक आणि IFSC कोड टाका.

5️⃣ डॉक्युमेंट्स अपलोड करा:

आधार कार्ड, बँक पासबुक आणि आवश्यक असल्यास उत्पन्नाचा पुरावा.

6️⃣ नोंदणी पूर्ण करून कार्ड डाउनलोड करा:

सर्व माहिती भरल्यानंतरच ई-श्रम कार्ड मिळेल, जे तुम्ही PDF स्वरूपात डाउनलोड करू शकता.

ई-श्रम कार्ड ऑफलाइन नोंदणी प्रक्रिया

ऑनलाइन अर्जासोबतच तुम्ही खालील ठिकाणी जाऊन ऑफलाइन नोंदणी करू शकता:

CSC केंद्र (Common Service Center)

स्थानिक पंचायत कार्यालय

श्रम विभाग कार्यालय

बँक शाखा आणि पोस्ट ऑफिस

ई-श्रम कार्डसाठी आवश्यक कागदपत्रे

ई-श्रम कार्डसाठी खालील कागदपत्रांची आवश्यकता असते:

📌 आधार कार्ड (AADHAR Card)

📌 बँक पासबुक किंवा बँक खात्याची माहिती

📌 मोबाईल क्रमांक (आधारशी लिंक असलेला)

📌 पासपोर्ट साईज फोटो (ऑफलाइन अर्जासाठी)

ई-श्रम कार्ड स्टेटस कसे तपासावे?

जर तुम्ही अर्ज केला असेल आणि कार्ड मिळाले नसेल, तर खालील स्टेप्स फॉलो करा:

1️⃣ eshram.gov.in संकेतस्थळावर जा.

2️⃣ “Already Registered” सेक्शनमध्ये जा.

3️⃣ आधार नंबर टाका आणि OTP व्हेरिफाय करा. 4️⃣ तुमचे ई-श्रम कार्ड स्टेटस स्क्रिनवर दिसेल.